Yaşlılık Bilimi Gerontoloji...

Yaşlanma ihtiyarlama kısaca eskime, canlı ve cansız bütün varlıkların değişmez kaderidir. Kâinatın yaradılışı kadar eski olan bu olay nedense yüzyıllarca araştırıcıların dikkatini çekmemiş bir ihtiyarlık ilmi “Geriontoloji” den ancak 1940 yıllarında sözedilmeye başlanmıştır.(Songar, 1980, s.322) Günümüzde insan yaşamının diğer dönemlerine olduğu gibi yaşlılık dönemine de ilgi gittikçe artmaktadır. Gerontoloji yaşlılığın bütün yönlerini inceleyen bilim dalıdır. Akademik bir disiplin olarak özellikle 1960 ‘lı yıllardan bu yana hızla gelişen bir alandır. Gerontoloji, psikoloji, biyoloji, sosyoloji ve kent planlamasıyla yakından ilişkili ve kişinin yaşamına yıllar eklemekten çok yıllarına yaşam eklemek amacına yönelik bir bilim disiplinidir.

Geriatri ise yaşlıların sağlık sorunlarını açıklamaya ve tedavi etmeye yönelik tıp dalıdır.
Ülkemizde geriatri hastanesi veya hastanelerde geriatri servislerinin sayısı yok denecek kadar azdır.
Sayıları hızla artan yaşlı nüfus bu ihtiyacın hissedilir hale gelmesine neden olmaktadır.

Gerontolojinin Amacı

İlk insan olarak bilinen Homo rudolfensis ve Homo habilislerin ortalama ömür uzunlukları 18 -20 yaş civarındadır. Rudolfensis, Garhi ve Habilislerin yeryüzünde ilk görülmeleri yaklaşık 2,5 milyon yıl kadar geriye gitmektedir.O zamandan başlayarak 20. Yüzyılın başına gelinceye kadar
ortalama ömür uzunluğunda çok yavaş bir atış gerçekleşmiştir. Gerçi bazı dönemlerde ve yerlerde ortalama ömür uzunluğunda, çevresel ve yaşam koşullarının olumlu
olmasına paralel olarak biraz artış görülse de, hiçbir zaman 45 yılın üzerine çıkamamıştır. Yirminci yüzyılın başından itibaren daha hızlı artarak bugün, İsveç, İsviçre, Japonya gibi gelişmiş ülkelerde 80 yıla ulaşmıştır. İlk insan için söylenen 20 yaş ortalama ömür uzunluğu, günümüzdeki insanın ortalama ömrünün ancak dörtte birinin karşılığıdır. Ortalama
uyabilen genetik yapıya ve çevresel koşulara sahipse, insanın ortalama 120
yıl yaşayabileceği gerontologlar tarafından dile getirilmektedir. Hemen ifade edelim, gerontologların temel amacı ölümü ortadan kaldırıp, ölümsüzlüğü bulmak değildir. Ortalama ömür uzunluğu süresini daha ileriki yıllara çekebilmektir. Diğer bir değişle, 45-55 yaşlarında başlayan ölümleri daha ileriki yıllara taşıyarak, hayatta kalış grafiği eğrisini aşağıya kıvrılış
bölgesini daha üst kısma çekerek, ortalama ömür uzunluğunu artırmaktır.

Gerontologların amaçlarından sadece biri, ortalama ömür uzunluğunu insanın maksimum ömür potansiyeli olan, 120 yıla yaklaştırmaktadır. Ayrıca, sadece ortalama ömür uzunluğunu artırmak yeterli değildir. Yaşlının bu yaşam yıllarını daha rahat, sağlıklı ve mutlu dinç bir şekilde geçirmesini sağlamaktır. Yatalak, acı çekerek, dinçliği kalmamış, sağlıksız ve mutsuz bir şekilde ileri yaşlara kadar yaşamak bir trajedi bir işkencedir. Sağlıksız, mutsuz bir yaşam, yaşlı için olduğu kadar, yaşlıların ailesi ve toplum içinde ekonomik bir yük ve sıkıntılı bir yaşam sürecidir. Dinç, sağlıklı ve mutlu olarak ileri yaşlara kadar gelmiş bir bireyin, ailesine ve topluma pek çok faydası olacaktır. Gerentoloji bilimi, yaşlılığın ne olduğu, kompleks yaşlanma
süreci mekanizması, yaşlının biyolojisi, yaşlının psikolojisi, yaşlının sosyal durumu, yaşlının davranışları, yaşlının yaşadığı çevre ve bu çevrenin özellikleri, yaşlanmayı yavaşlatan değişik
etmenler, yaşlının bakımı ve tedavisi gibi her biri onlarca alt başlık halinde inceleme ve araştırma konuları oluşturmak suretiyle, yaşlıyı ve çevresini çok iyi tanımamız gerektiğini
ortaya koymuştur. Örneğin, yaşlılığı bir hastalık olarak algıladığımızda, yaşlı ve yaşlanmayı anlamamamız olanaksızdır. Tüm canlı organizmalar gibi insanda yaşam süresinde birçok değişmeler geçirecek ve sürecin son dönemlerinde yaşlanma belirtileri gösterecektir. Bu nedenle yaşlılık yaşam sürecinin bir evresidir. Yaşlanma ise önemli bir biyolojik olaydır, yani yaşlanma canlılık olayıdır. Uygun önlemler ve davranışlar göstererek yaşlanma yavaşlatılabilinir, geciktirebilinir, fakat durdurulamaz. Gerentoloji biliminin amacına ulaşabilmesi için her şeyden önce gerentologların yaşlıyı, yaşlanmayı, yaşlının çevresini ve yaşlının çevresini ve yaşlının dünyasını iyi bilmeleri ve değerlendirmeleri gerekir.